MİKOLOJİ – BÖLÜM 4

YÜZEYEL MİKOZLAR

Dr Art DiSalvo
Emeritus Director, Nevada State Laboratory
Emeritus Director of Laboratories, South Carolina Department of Health and Environmental Control

Çeviri:
Dr. Ayşegül Aksoy Gökmen, Dr. Mustafa Demirci
İzmir Katip Çelebi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dallı
 

  Şekil 1
Trychophyton rubrum’a bağlı olarak gelişen onkomikoz, sağ ve sol ayak baş parmağı.
CDC/Dr. Edwin P. Ewing, Jr. epe1@cdc.gov

  Şekil 2
Göğüste Tinea versicolor.
CDC/Dr. Gavin Hart

Şekil 3
Yüzünün sol tarafı ve sol kulağında ringworm (tinea) fungal enfeksiyonu olan çocuk. “Tinea faciei” veya "Tinea capitis" dermatofitik fungus tarafından oluşturulan enfeksiyonlar için kullanılan adlardır ancak sakallı bölgelerdeki enfeksiyonları kapsamaz. Bunlar “tinea barbae” adını alır. Tinea faciei enfeksiyonları yaygın değildir ve sıklıkla başlangıçta yanlış tanı konulur.
CDC

KLİNİK GÖRÜNÜM

Tinea, “ringworm” veya “güve yeniği benzeri” anlamındadır. Dermatologlar ise bu terimi deri veya kafaderisinin çeşitli lezyonları için kullanmaktadır.

Tinea corporis-vücudun herhangi bir yerinde oluşan küçük lezyonlar (şekil 6,7 ve 8)

Tinea pedis- “atlet ayağı”. Ayak parmakları arası ve ayak tabanında enfeksiyon.

Tinea unguium (onkomikoz) – tırnaklar, kesildi ve kültür için kullanıldı (şekil 1).

Tinea capitis –baş bölgesi, çoğunlukla çocuklarda bulunur (şekil 3 ve 4).

Tinea cruris –“jokey kaşıntısı, kasık mantarı”. Kasık, perineum veya perianal bölgenin enfeksiyonu.

Tinea barbae – yüz ve boynun sakallı bölgelerindeki ringworm (şekil 5).

Tinea versicolor - Deride kaşınabilen kızarıklıklarla karakterizedir. Genel popülasyonun %25’ine kadar kısmında herhangi bir zamanda bu lezyon bulunabilir. Tanı, genellikle deri döküntülerinin KOH ile muamelesinden sonra direkt mikroskopi ile konulabilir. Burada tipik olarak “spagetti ve köfte” olarak tanımlanan miselyum ve sporlar görülür. Tinea versicolor Malassezia furfur sebebiyle olur (şekil 2).
 

EKOLOJİ

İnsanda enfeksiyona sebep olan dermatofitlerin (deri bitkisi anlamına gelen) farklı doğal kaynakları ve bulaş yolları olabilir:

• antropofilik - bunlar genellikle sadece insanla ilişkilidir; İnsandan insana bulaş yakın temasla veya kontamine eşyalarla olur.
• zoofilik - Bunlar genellikle hayvanlarla ilişkilidir; İnsana bulaş hayvanlarla (kediler, köpekler, inekler) veya kontamine ürünleriyle yakın temasla gerçekleşir.
• jeofilik - Bunlar genellikle toprakta bulunurlar ve direkt maruz kalmayla insana bulaşırlar.

Dermatofit türlerine ve enfeksiyon kaynağına ilşikin bilgiler hastanın doğru bir şekilde tedavisi ve kayanğın kontrolü için önemlidir. Zoofilik veya jeofilik organizmalarla yayılım insanda inflamatuvar hastalığa sebep olabilir. Coğrafik dağılım: Dermatofitler dünya genelinde oluşur, ancak bazı türlerin sınırlı coğrafik dağılımı vardır.
 

Şekil 5
“Tinea barbae” veya “berber kaşıntısı, saçkıran” olarak bilinen, yüz ve boynun sakallı bölgelerindeki ringworm. Tinea barbae erkeklerin sakallı bölgelerinin etrafında dermatofitik enfeksiyona bağlı olarak oluşur. Genel olarak, bu enfeksiyon foliküler inflamasyon veya kütanöz granülomatöz lezyon olarak oluşur. Ör; kronik inflamatuvar reaksiyon.
CDC

Şekil 6
Dermatofitik fungus olan Trichophyton rubrum’a bağlı olarak hastanın kolunda gelişen Tinea corporis lezyonları veya “ringwormlar”. Trichophyton cinsinin dermatofitik üyeleri toprakta, insanda veya hayvanda yaşar ve bazıları insan konaklarının saçında, derisinde ve tırnaklarında enfeksiyonlara veya dermatofitoza sebep olurlar.
CDC

Şekil 7
Trichophyton mentagrophytes’e bağlı olarak gelişen kolunda ringworm veya “tinea corporis” olan hasta. Trichophyton cinsi toprakta, insanda veya hayvanda yaşar ve bazıları insan konaklarının saçında, derisinde ve tırnaklarında enfeksiyonlara veya dermatofitoza sebep olur.
CDC/Lucille K. Georg

Şekil 8
Bu hasta Yeni Gine’de yaşamakta olup, sağ koltuk altında ve yan taraf derisinde Trichophyton rubrum’a bağlı olarak gelişmiş ringworm bulunmaktadır. Genellikle insan ve hayvanlarda deri paraziti veya dermatofit olarak oluşan Trichophyton cinsi vücutta ringworma sebep olabilen renksiz sporlarıyla karakterizedir. Bu durum Tinea corporis olarak adlandırılır. CDC/Lucille K. Georg
 

ETİYOLOJİK ETKENLER

Dermatofitlerin üç cinsi bulunur:

• Trichophyton türleri (19 tür) (şekil 9).

Bunlar deriyi, saçı ve tırnakları enfekte ederler. Nadiren, bağışıklığı baskılanmış kişilerde subkütanöz enfeksiyonlara sebep olurlar. Trichophyton türlerinin kültürde gelişmesi 2-3 hafta sürer. Konidyumlar büyük (makrokonidyum), düz, ince çeperli, bölmeli (0-10 bölüm) ve kalem şekilli olup; koloniler birçok renkte gelişebilen esnek aerial miselyumlardır. Tanımlama için özel biyokimyasal ve morfolojik teknikler gereklidir (şekil 10). Günümüzde, Trichophyton rubrum Güney Karolina’daki tinea’nın en yaygın sebebidir. Nadiren bağışıklığı baskılanmış kişilerde, özellikle kronik miyelojen lösemili hastalarda subkütanöz enfeksiyonlara (kerion) sebep olur.

 

Şekil 10A
Trichophyton konidyumları büyük, düz, ince çeperli, bölmeli ve kalem şekilli.
Dr Arthur DiSalvo
 

  Şekil 11B
Microsporum türleri: kalın çeper, iğ şekli, çok hücreli
Dr Arthur DiSalvo
 

Şekil 12
Enfekte kedisinden bulaşan, boynundaki ringwormlu hastanın deri döküntüsünden alınan Microsporum canis. Bu fungus, deri döküntülerinin kalkoflor boyamasıyla 500X büyütmede gözlenmesiyle dermatofit olarak tanımlanmıştır. Kalkoflor boyası fungustaki kitine bağlanır ve fluoresan ışık altında ışıma yapar.
© Gloria J. Delisle, Lewis Tomalty, Queens University, Ontario and The MicrobeLibrary

  Şekil 13
Microsporum gypseum’un sebep olduğu ringworm, Sabouraud’s dekstroz agarlı kültür petrisi.
© Bristol Biomedical Image Archive. Used with permission

Şekil 14
Epidermophyton floccosum
Dr Arthur DiSalvo

•  Microsporum türleri (13 tür). Bunlar deriyi, saçı ve nadiren tırnakları enfekte eder. Enfeksiyon prevalansı son yıllarda önemli derecede düşmüştür. Prevalansı yüksekken (15-20 yıl önce), bu organizma kolaylıkla kafa derisinde saptanabiliyordu, çünkü enfekte saçlar UV-emici Wood ışığında bakıldığında parlak yeşil renk vermekteydi. Esnek, pamuksu miseller, kalın duvarlı, iğ şeklinde, çok hücreli ve ekinulat (kancalı) makrokonidiyum üretir (şekil 11A ve B). Microsporum canis, insanları enfekte eden en yaygın dermatofit türlerinden birisidir.

• Epidermophyton floccosum. Bunlar deriyi ve tırnakları, nadiren de saçı enfekte eder. Sarı renkli pamuksu kültürler oluştururlar ve genellikle çoklu düz, lobut- şekilli
  makrokonidiyumları içeren kalın, çatallanmış hiflerle tanımlanırlar (Şekil 14).
   

TEDAVİ

Deri enfeksiyonları aşağıdaki birçok ilaçla tedavi edilebilir (daha çok veya az başarılı):

Tolnaftat (Tinaktin) reçetesiz olarak mevcut- Topikal

Ketokonazol, tinea versicolor ve diğer dermatofitler için en etkili ilaç olarak görülmektedir.

itrakonazol – oral

Terbinifin (Lamisil) – oral, topikal

Ekinokandinler (kaspofungin)

Kafa derisi ve özellikle tırnakları içeren enfeksiyonlar için çoğunlukla griseofulvin kullanılır. Bu antimikotik, fungusun daha fazla yayılmasına karşı bir bariyer oluşturmak için yeni oluşan keratin tabakaya dahil edilmelidir. Bu, el parmağı tırnaklarındaki enfeksiyon için 6-9 ay, ayak tırnakları için 12-18 aya kadar sürebilen uzun periyodlu oral yoldan ilaç tedavisi gerektiren yavaş bir süreçtir.

İtrakonazol ve terbinafin onkomikozlar için tercih edilen ilaçlardır.

DERMATOFİTİD REAKSİYONU

Dermatofitle enfekte hastaların genellikle ellerinin üzerinde lezyonlar görülebilir ve bu lezyonlardan fungus bulunamaz veya tanımlanamaz. Dominant elde (ör; sağlak veya solak) oluşan bu lezyonların, başka bir yerde oluşmuş olan (ör; ayak) primer (ve genellikle görülmemiş) enfeksiyona karşı immünolojik olarak gelişmiş sekonder cevap olduğu düşünülmektedir. Bu sekonder lezyonlar, topikal tedaviye yanıt vermez ancak primer enfeksiyon başarılı bir şekilde tedavi edildiğinde ortadan kalkar.
 

Mikrobiyoloji ve İmmünoloji On-line, Mikoloji Bölümüne Dönünüz 

This page last changed on Friday, November 25, 2016
Page maintained by Richard Hunt