x x

 INFECTIOUS DISEASE

BAKTERIYOLOJİ İMMÜNOLOJİ MYCOLOGY PARASITOLOGY VIROLOGY

 

 
İMMÜNOLOJİ – BÖLÜM ONBEŞ

MHC: GENETİĞİ VE TRANSPLANTASYONDAKİ ROLÜ

Abdul Ghaffar, Ph.D.
Emertius Professor of Pathology, Microbiology and Immunology
University of South Carolina

Çeviri:
Doç. Dr. Erkan Yula

İzmir, Katip Çelebi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı
 

ENGLISH

FRANCAIS
SHQIP
PORTUGUES

Let us know what you think
FEEDBACK

SEARCH

  

Logo image © Jeffrey Nelson, Rush University, Chicago, Illinois  and The MicrobeLibrary
 

 

ÖĞRENME HEDEFLERİ
MHC lokuslarını ve ürünlerini öğrenilmesi
MHC heterojenitesini ve genetik temellerini anlaşılması
Farklı hücrelerdeki MHC moleküllerinin dağılımını
MHC antijenlerinin saptanmasını( doku tiplendirmesi) öğrenilmesi
MHC’nin transplantasyondaki, immün fonksiyonlardaki ve hastalıklardaki rolünün anlaşılması
 

mhc-a.jpg (38215 bytes) Şekil 1
Greft çeşitleri

TANIMLAR

  • Doku uyum (transplantasyon) antijenleri
    Genetik olarak farklı iki birey arasında nakil yapıldığında ret olup olmayacağını belirleyen doku ve hücreler üzerindeki antijenler

  • Majör doku uyum (MHC) antijenleri
    Çok güçlü immün yanıta yol açan ve doku reddinde en önemli olanlar Doku-uyumluluk antijenleridir.

  • MHC kompleksi
    MHC antijenlerini kodlayan tek bir kromozom üzerindeki gen grubu

  • HLA (insan lökosit antijenleri)
    insan MHC antijenleri (ilk olarak lökosit üzerinde tespit edilmişlerdir)

  • H-2 antijenleri
    Fare MHC antijenleri

Greft tipleri (Şekil 1)

  • Ksenogreft
    Farklı türlerin üyeleri arasında nakil (ayrıca heterolog, ksenojenik ya da heterogreft olarak da bilinir)

  • Allogreft
    Aynı türün iki üyesi arasında nakil (ayrıca allojenik ya da homogreft olarak da bilinir)

  • İzogreft
    Aynı türün özdeş genetik yapıdaki üyeleri arasında nakil (tek yumurta ikizleri veya aynı soydan çiftleştirilmiş hayvanlar (inbred) arası)


Haplotip
Tek bir kromozom üzerindeki bir grup gen
 

 

mhc-b.jpg (72354 bytes)  Şekil 2
Transplantasyon kuralları

 

TRANSPLANTASYON İLKELERİ (Şekil 2)

İmmünkompetan konak nakledilen dokulardaki (ya da hücrelerdeki ) yabancı antijenleri tanır ve ret ile sonuçlanan bir immun yanıt başlatır. Diğer yandan, immun yetmezliği olan konağa yabancı immunkompetan lenfoid hücreler nakil edildiğinde greftteki immünoreaktif T hücreleri konak dokuyu yabancı antijen olarak tanır doku hasarına yol açar.

Host-versus-graft-reaksiyonu

Greft sağkalım süreleri kseno <allo <izo- = oto-greft şeklinde sıralanır. Rejeksiyon süresi ayrıca donör ve alıcı arasındaki antijenik uyumsuzluğa bağlıdır. MHC antijenleri redde majör etkiliyken, minör doku uygunluk antijenleri de ayrıca rol oynar. Birçok minör doku uygunluk antijenlerinin uyumsuzluğuna bağlı rejeksiyon MHC antijeni aracılı ret kadar ya da daha hızlı olabilir. Diğer bağışıklık yanıtlarında olduğu gibi, immünolojik hafıza ve sekonder yanıt greft rejeksiyonunda da vardır. Böylece, bir greft alıcı tarafından reddedildiğinde, aynı donörden ikinci nakil ve ya donörle aynı doku uyum antijenlerine sahip bir greft çok daha kısa bir süre içinde reddedilecektir.
 

mhc-gvh.jpg (48630 bytes)  Şekil 3
Graft versus host hastalığı


Graft-versus-host (GVH) Reaksiyonu

İmmun yetmezliği olan konakçıya doku-uyumlu lenfoid hücreler enjekte edildiğinde kolayca kabul edilirler. Ancak, nakil yapılan hücreler arasında imünokompetan T lenfositler alloantijenleri tanır, cevap olarak prolifere olurlar ve giderek artan konak doku ve hücre hasarına neden olurlar. Bu durum graft-versus-host (GVH) hastalığı olarak (Şekil 3) bilinir ve sıklıkla ölümcüldür. GVH reaksiyonunun (Şekil 4) yaygın bilinen belirtileri ishal, eritem, kilo kaybı, halsizlik, ateş, eklem ağrıları, vb ve sonuçta ölümdür.
 

 

gvh-pic.jpg (38545 bytes)  Şekil 4
Graft versus host hastalığı 
gvhpic1.jpg (481781 bytes)  Yaygın, neredeyse birleşen hiperpigmente likenoid papüller ve diz üzerinde toksik epidermal nekroz benzeri görünüm ile erken kronik graft-versus-host reaksiyonu
© Bristol Biyomedikal Görüntü Arşivi. Izin alınarak kullanıldı.

gvhpic2.jpg (496971 bytes)  Sırtta hiperpigmente sklerotik plaklar ile geç kronik graft-versus-host reaksiyonu.
© Bristol Biyomedikal Görüntü Arşivi. Izin alınarak kullanıldı

gvhpic3.jpg (487527 bytes)  Parlak palmar eritem ile akut graft-versus-host reaksiyonu
© Bristol Biyomedikal Görüntü Arşivi. Izin alınarak kullanıldı

gvhpic7.jpg (501004 bytes)  Dudakların erken, kronik, diffüz, yaygın likenoid değişiklikleri ile graft-versus-host reaksiyonu
© Bristol Biyomedikal Görüntü Arşivi. Izin alınarak kullanıldı

gvhpic4.jpg (531081 bytes)  Graft-versus-host reaksiyonu; interepidermal nekrotik keratinositler ile akut bazal hücre hidropik dejenerasyonu
© Bristol Biyomedikal Görüntü Arşivi. Izin alınarak kullanıldı

gvhpic5.jpg (529395 bytes)  Graft-versus-host reaksiyonu; erken kronik hiperkeratoz ve hipergranüloz, düzensiz akantoz, sitoid cisimcik ve liken planusu anımsatan bazal hücre hidropik dejenerasyonu
© Bristol Biyomedikal Görüntü Arşivi. Izin alınarak kullanıldı

  

  

gvhpic6.jpg (473353 bytes) Graft versus-host-reaksiyonunda ağız mukozada akut erezyon
© Bristol Biyomedikal Görüntü Arşivi. Izin alınarak kullanıldı.
fig1.jpg (31559 bytes) Şekil 5
Insan MHC gen kompleksi

 

MHC GEN KOMPLEKSİ

MHC kompleksi çoğu allograft reddini etkileyen çeşitli antijenleri kontrol eden bir dizi gen içerir. Bu antijenler (ve bunların genleri): Sınıf I, Sınıf II ve Sınıf III şeklinde üç ana sınıfa ayrılabilir. Sınıf I ve sınıf II antijenleri hücre ve dokularda ifade edilirken, sınıf III antijenleri serumdaki ve diğer vücut sıvılarındaki proteinler (C4, C2, faktör B, TNF vb.) üzerinde eksprese edilmektedir. Sınıf III gen ürünlerinin antijenleri greft reddinde herhangi bir rolü yoktur.

İnsan MHC

MHC kromozom 6 üzerine yerleşmiştir.

Sınıf I MHC

Sınıf I gen kompleksi B, C ve A olarak üç majör lokus ve tanımlanmamış başka bir minör lokus (Şekil 5) içerir. Her majör lokus bir polipeptidi kodlar; antijenik determinantları içeren alfa zinciri polimorfiktir (birçok alleli vardır). Beta-2 mikroglobulin (beta zinciri) ile ilişkilidir, MHC kompleksi dışındaki bir gen tarafından kodlanır ve hücre yüzeyi üzerinde eksprese edilir. Beta-2 mikroglobulin olmadan, sınıf I antijen, hücre yüzeyi üzerinde eksprese edilmez. Defektif beta-2-mikroglobulin geni olan bireyler hiçbir sınıf I antijeni eksprese edemez ve bu nedenle, sitotoksik T hücre kusuru mevcuttur.

Sınıf II MHC

Sınıf II gen kompleksi de DP, DQ ve DR olmak üzere en az üç lokus içerir; bu lokusların her biri sınıf II antijenleri oluşturmak için birbiri ile ilişkili kuran bir alfa- ve bir beta-zincir polipeptid kodlar. Sınıf I antijenleri gibi, sınıf II antijenleri de polimorfiktir. lokusu birden fazla, muhtemelen dört işlevsel beta zinciri geni içerir.
 

mhc2.jpg (20141 bytes)  Şekil 6A
Fare MHC kompleksi

Fare MHC

Fare MHC’si kromozom 17 üzerinde yer almaktadır.

Sınıf I MHC

K ve D olarak iki majör lokustan oluşur. Bu insan MHC aksine, fare sınıf I gen kompleksi lokusları birlikte değildir ve sınıf II ve sınıf III genleri tarafından ayrılmışlardır (Şekil 6A).

Sınıf II MHC

Sınıf II gen kompleksi, her biri sınıf II molekülünü oluşturmak üzere bir alfa ve bir beta zinciri polipeptit için kodlanan A ve E olmak üzere iki locus içerir. Fare sınıf II gen kompleksi, bölge I olarak da bilinir ve belirli antijenlere karşı farklı fare türlerinde bağışıklık yanıtın büyüklüğünü belirlediği için bu kompleks içindeki genler Ir (bağışıklık yanıtı) genleri olarak adlandırılır. A ve E locusu ürünleri IA ve IE antijenleri olarak da isimlendirilirler, topluca Ia antijenleri olarak bilinirler.
 

fig3.jpg (33286 bytes)  Şekil 6B
MHC antijenlerinin kodominant ekspresyonu

MHC ANTİJENLERİ

Terminoloji

HLA grupları lokusu bir harf ve bir numara (A1, B5, vs.) ile tanımlanır ve haplotipler her bir gruba göre belirlenir (örneğin, A1, B7 Cw4, DP5, DQ10, DR8). Genomik analiz (PCR) ile tanımlanan gruplar, lokus için bir harf ve dört haneli bir sayı ile isimlendirilir (örneğin A0101, B0701, C0401 vs).
Fare MHC grubu (H-2) numarayla tanımlanır. Laboratuar fareleri soy içi ürediğinden, her bir tür homozigottur ve tek bir haplotipe sahiptir. Bu türlerde MHC haplotipi 'küçük' bir harf (a, b, d, k, q, s, vs.) ile belirtilir; örneğin, Balb/c farelerinin MHC haplotipi H2d’dir.

Kalıtım

Her ebeveynden birer tane gelen MHC genleri grup olarak (haplotip) kalıtılır. Böylece, heterozigot insan kalıtımında her biri üç sınıf I (B, C ve A) ve üç sınıf II (DP, DQ ve DR) lokus içeren bir babadan ve bir anneden haplotip aktarılır. Bir heterozigot bireyde en fazla 6 sınıf I kalıtımla alabilecektir (Şekil 6). Benzer şekilde, birey DP ve DQ genlerini de aktarır ve her iki ebeveyn antijenlerini eksprese eder. Sınıf II MHC molekülü her bir zincir üzerinde bazı antijenik determinantlar (gruplar) mevcut iki zincirden (alfa ve beta) oluştuğu ve DR alfa ve beta zincirleri hem cis (her ikisi de aynı ebeveynden) hem de trans (her ebeveynden birer tane) kombinasyonda bağ kurabildiği için bir birey ek DR gruplarına sahip olabilir (Şekil 6B). Aynı zamanda, birden fazla işlevsel DR beta zinciri genleri bulunmaktadır (şekilde gösterilmemiştir). Bu nedenle, birçok DR grupları herhangi bir kişide bulunabilir.
 

 

Çapraz geçiş (Crossover)

Haplotipler, normalde, tümden kalıtımla aktarılır ve dolayısıyla farklı lokuslar tarafından kodlanan antijenler birlikte kalıtılır (örneğin, A2, B27, Cw2, DPw6, DQw9, DRw2). Ancak, bazen iki ebeveyn kromozomları arasında çapraz geçiş olur, bu da yeni rekombinant haplotip oluşumuyla sonuçlanır. Böylece, bir lokus tarafından kodlanan herhangi bir özellik diğer lokustan gelen bir özellikle birleşebilir. Bu belirli bir popülasyonun MHC görünümünde çok geniş bir heterojenite ile sonuçlanır.

Hücreler üzerindeki MHC antijen ekspresyonu

MHC antijenleri, ko-dominant bir şekilde hücre yüzeyinde eksprese edilir: her iki ebeveyne ait gen ürünleri aynı hücreler üzerinde bulunur. Ancak, her hücre hem sınıf I hem de sınıf II antijenleri birlikte eksprese etmez. Sınıf I antijenler tüm çekirdekli hücreler ve plateletlerde (ve farede, kırmızı kan hücreleri) eksprese edilirken sınıf II antijenlerin ekspresyonu daha selektiftir. B lenfositlerde, makrofajlar ve monositlerin bir kısmında, deri ilişkili (Langerhans) hücrelerde, dendritik hücrelerde ve bazen de diğer hücrelerde eksprese edilir.

Serolojik testlerle MHC saptanması

MHC sınıf I antijenleri serolojik yöntemlerle (Ab ve C) tespit edilir. Daha önce, HLA doku tiplendirmesi için serum, doğumda çocuğun paternal antijenlerine maruz kalmış ve daha sonra bu antijenlere karşı antikor geliştirmiş multipar kadınlardan elde ediliyordu. Yakın zamanda, bunlar monoklonal antikor teknolojisi ile üretilmeye başlandı. Laboratuarların çoğunun doku tiplemesi için PCR’a geçişiyle, Serolojik yöntemlerin kullanımı hızla azalmaktadır.

Karma lökosit reaksiyonu (MLR) ile MHC saptanması

Bir donörden alınan lenfositler ilişkisiz başka bir donör lenfositleri ile kültüre edildiğinde proliferasyonlarının uyarıldığı gözlenmiştir. Bu proliferasyonun temel olarak sınıf II MHC (DR) uyumsuzluğuna bağlı olduğu ve bir bireyin T-hücrelerinin allojenik sınıf II MHC antijen taşıyan hücrelerle (B hücreleri, dendritik hücreler, langerhans hücreleri vb. ) etkileşim içinde olduğu tespit edilmişdir. Bu reaktivite karma lökosit reaksiyonu (MLR) olarak adlandırılmıştır ve doku uyumu derecesinin incelenmesi için kullanılmıştır. Bu testte, test lenfositleri (tepki hücreleri), alıcının ışınlanmış veya mitomisin C ile işlenmiş B-lenfositleri ve monositleri (stimülatör hücreler) ile karıştırılır. Hücreler 4- 6 gün süre ile kültüre edilir. Tepkici T hücreler donörde bulunan yabancı sınıf II antijenleri tanıyarak transformasyon (DNA sentezini ve büyüme: blastogenezis) ve proliferasyona (mitogenez) uğrar. Yabancı sınıf II antijenlere yanıt veren T hücreleri sıklıkla CD4 + TH-1 tipi hücrelerdir. Bu değişiklikler kültüre radyoaktif (trityumlu, 3H) timidin ilave edilerek kaydedilir ve DNA’ya katılımı görüntülenir.

fig4a.jpg (37279 bytes) Şekil 7
MLR süresince CTL aktivasyonu

Sitotoksik T lenfosit Üretimi

MHC antijeni ve T hücresi etkileşiminin diğer bir sonucu, sitotoksik T-lenfositlerin uyarılmasıdır. T-lenfositler allojenik lenfositler ile kültürü yapıldığında, mitoz uğramaya (MLR) ek olarak, stimüle edilmiş MLR tipindeki hücrelere için de sitotoksik hale gelirler (Şekil 7). Böylece, 'x' haplotip T-lenfositler, 5-7 gün boyunca 'y' haplotip B lenfositleri ile kültüre edildiğinde mitoza uğrarlar ve hayatta kalan T-lenfositler 'y' haplotip hücrelerine sitotoksik olur. MLR'deki mitoz indüksiyonu yalnız sınıf II antijenleri arasında uyumsuzluk gerektirirken, sitotoksik T lenfositlerin (STL) indüksiyonu hem sınıf I hem de sınıf II uyumsuzluğu gerektirir. Ancak, sitotoksik hücreler bir kez uyarılınca, efektör sitotoksik hücreler yalnız sınıf I antijenleri tanıyarak sitoksisiteye neden olurlar.
 

 

fig5a.jpg (30146 bytes) Şekil 8
Allogreft destrüksiyon mekanizmaları

ALLOGRAFT REDDİ

MHC’nin klinik önemi, organ naklinde anlaşılmıştır. Hücreler ve dokular bir dizi hastalığın tedavisinde rutin olarak transplante edilir. Ancak, konağın greftin allo-antijenlere karşı reaksiyonu (HVG) redle sonuçlanır ve bu organ naklinde büyük engel oluşturur. Greftin red süresi, greftin antijenik doğasına ve konağın bağışıklık durumuna göre değişir ve çeşitli immün mekanizmalar ile tespit edilir (Şekil 8 ve Tablo 1).

Hiper-akut rejeksiyon

Alıcının yüksek titrede, önceden oluşturulmuş antikorlara sahip olduğu durumlarda ortaya çıkar. Greft dakikalardan saatlere kadar olan süre içinde hızlı antikor ve kompleman reaksiyonuna bağlı rejeksiyon bulgularını gösterebilir.
 

 

Akselere (ikincil; sekonder) rejeksiyon

İlk greftle anlamlı miktarda antijenik determinant paylaşan ikinci bir greft nakledilmesi hızlı bir ret ile (2-5 gün) sonuçlanır. Bu ilk greft reddi sırasında sensitize olanT-lenfositlerin varlığına bağlıdır.. Akselere rejeksiyon hızlı lenfokin üretimi, monosit ve makrofaj aktivasyonu ve sitotoksik lenfositlerin indüksiyonuyla gerçekleşir.
 

Tablo 1. Greft reddinin farklı paternleri

Red Türü

Aldığı süre

Nedeni

Hiper-akut

Dakikalar-saatler

Önceden oluşmuş anti-donör antikorlar ve kompleman 
Akselere Günler Sensitize T hücrelerin reaktivasyonu 
Akut Günler - haftalar T hücrelerin primer aktivasyonu 
Kronik Aylar-yıllar Nedeni belirsiz: antikorları, immun kompleksler, yavaş hücresel reaksiyonlar, hastalığın rekürrensi.

 

Akut (İlk; primer) rejeksiyon

Yabancı transplantın ilk greftlenmesini takip eden normal reaksiyon 1-3 hafta alır. Bu akut ret olarak bilinir ve allogreftin sınıf I ve sınıf II antijenlerine karşı sensitize olmuş T lenfositler, lenfokinlerin oluşumu ile monosit ve makrofajların aktivasyonu aracılık eder.

graftpic2.jpg (527342 bytes) Şekil 9A
Böbrek naklinde greft rejeksiyonu
© Bristol Biyomedikal Görüntü Arşivi. Izin alınarak kullanıldı.

Kronik rejeksiyon

Bazı greftler aylarca hatta yıllarca canlı kaldıktan sonra aniden red belirtileri gösterebilir. Mekanizması tam olarak net olmayan bu durum kronik rejeksiyon olarak anılır. Hipotezler, ilk organ yetmezliğine yol açan enfeksiyona, greft ile indüklenen tolerans kaybına vb. bağlı olabileceği yönündedir.

Bir allogreft olarak fetus

Fetüs, anne ve babanın her ikisinden gelen antijenleri taşıyan kalıtsal olarak farklı memeli türleridir. Bu yüzden, fetusun gerçekten bir allogrefttir ve anne normalde fetusu yabancı olarak tanımalı ve fetus reddetmelidir. Bununla birlikte, bu tür bir rejeksiyon nadiren görülür. Çünkü memeliler anne karnındaki embriyoların implantasyonunu ve sonrasında hayatta kalmasını sağlayan bir şekilde adapte olmuştur. Bunda rol oynayan, en önemlisi plasentanın eşsiz yapısı ve fonksiyonu olmak üzere birçok mekanizma vardır.

İmmünolojik olarak ayrıcalıklı bölgeler ve dokular

Vücutta allogreftin kolayca reddedilmeyeceği bazı yerler vardır. Bunlar beyin, gözün ön kamarası, testis, böbrek tübülü, rahim vb içerir. Bu durum böyle bölgelerin iyi lenfatik drenajlarının olmamasından kaynaklanır. Ayrıca, bu tür dokular Fas ligandı gibi, bu dokularla ilişkiye geçebilen herhangi bir immün hücreyi öldüren molekülleri eksprese edebilir. Ek olarak, bu tür dokular, diğer bağışıklık baskılayıcı mekanizmalara da sahip olabilir. Benzer şekilde, uygunluk olmadan ve reddedilmeden nakledilebilen bazı dokular vardır. Bu tür dokular, immünolojik olarak ayrıcalıklı dokular olarak adlandırılır. Korneal greft, her türlü organ transplantasyonları içinde en yüksek başarı oranına sahip, mükemmel bir örnektir. Donör ve alıcı HLA antijenlerinin normalde uyumlu olmaması gerçeğine rağmen greft reddi insidansının düşük olması etkileyicidir. Bu tür greftlerin neden kabul edildiğiyle ilgili pekçok açıklama vardır. Greft yatağının avaskülaritesi kornea alloantijenlerin bölgesel lenfoid dokulara ulaşmasını önler. Ayrıca, kornea antijenler maskelenebilir. Bu tür mekanizmaların hepsi birlikte, alıcının bağışıklık sistemini aktive etmektesinde başarısızlığa neden olur.
 

graftpic1.jpg (572239 bytes) Şekil 9B
Böbrek naklinde kronik greft rejeksiyonu
© Bristol Biyomedikal Görüntü Arşivi. Izin alınarak kullanıldı.

GREFT SAĞKALIMINI ARTIRMAK İÇİN PROSEDÜRLER

Klinik pratikte, en başarılı transplantasyon programları böbrekler ve kornealar ile olmuştur. Bununla birlikte, diğer organlar artan sıklıkta transplante edilmektedir. Bu programlarda başarı, immünolojik mekanizmaların daha iyi anlaşılmasına, MHC antijenlerinin tanımlanmasına ve daha etkili immünsupresif ajanların geliştirilmesine bağlı sağlanmıştır.
 

Donör seçimi

Böbrek nakli ile geniş deneyimlere dayanarak, pek çok organ nakli için donör seçimi ve alıcı hazırlanmasında belirli rehberler takip edilebilir. Donör seçiminde en önemlisi alıcı ile MHC uyumudur; tek yumurta ikizleri ideal donördür. HLA-uyumlu kardeşten greftlerin % 95-100 başarı şansı vardır. Bir haplotip-uyumlu ebeveyn veya kardeşin HLA D bölgesinde uyumluluk olmalıdır. D bölgesi antijeni için makul bir uyum ile iki haplotip olarak farklı verici de kullanılabilir. İki veya tek DR uyumlu kadavradan organlar da bazen başarıyla kullanılmaktadır. Her durumda, ABO uyumluluğu gereklidir.

Alıcı hazırlığı

Alıcı enfeksiyonlu ve hipertansif olmamalıdır. 1-2 hafta aralıklarla donörden bir ila beş kez 100-200 ml’lik tam kan transfüzyonu greft sağkalımını arttırır ve mümkün olduğunda uygulanmaktadır.

İmmünosüpresyon

Immunosupresif tedavi allo-transplantasyonun en önemli parçasıdır. Bu etkenlerin en yenileri ve en etkililerin olduğu ailede Siklosporin A, FK-506 (takrolimus) ve rapamisin bulunmaktadır. Siklosporin A ve FK506 Ag-reseptör bağlanmasını takip eden IL-2 sentezini inhibe ederken, rapamisin IL2-IL2 reseptörü etkileşimi sonrası sinyal transdüksiyonunu engeller. Böylece, bu üç ilaç da antijene yanıt olarak gerçekleşenT hücresi proliferasyonunu önlemektedir. Greft reddini önlemek için kullanılan diğer kimyasal maddeler ve etki yolları Tablo 2’de listelenmiştir. Lösemili hastalarda kemik iliği nakli öncesinde tüm vücut ışınlaması kullanılır. Ayrıca T hücrelere karşı antiserum (anti-timosit globulin: ATG) ya da yaktive T hücrelerin yüzey antijenleri de (aktiveT-hücrelerde CD3, CD4, CD45, CD25: IL-2 reseptörleri) immünosupresyon elde etmek için kullanılmaktadır (Tablo 2).

mhc-magnet.jpg (45713 bytes)  Şekil 10
İlik greftinden T hücrelerin uzaklaştırılması

Kemik iliği nakli için stratejiler

Kemik iliği transplantasyonu için donör seçiminde en önemli faktör sınıf II MHC uyumluluğudur. tek yumurta ikizleri ideal donördür. Kötü uyumlu greftlerden monoklonal antikorları kullanılarak T lenfositler uzaklaştırılabilir (Şekil 10). Alıcının immunsüprese olması gerekir. Malign hücreler (kan kökenli malignite durumunda) alıcı kanından temizlenmeli. Metotreksat, siklosporin ve prednizon GVH hastalığı kontrol etme amaçlı sıklıkla kullanılır.
 

 

Diğer greftler

Kornea greftler D bölge antijenleri içermezler ve dolayısıyla sıklıkla sağkalırlar. Küçük greftler daha iyidir ve kortikosteroidler yararlıdır.

Cilt allogreftlerin başarı oranı çok düşüktür ve immünsupresif tedavi nispeten etkisizdir. Bununla birlikte, çoğu zaman ciddi cilt hasarının iyileşmesini desteklemek için geçici bir koruma sağlamada kullanılır. Sonuç olarak, alıcı ve donör mükemmel uyumlu (tek yumurta ikizleri) veya alıcı verici MHC antijenlerine (kemik iliği Chimerleri) toleran olduğunda hiçbir ret olmayacaktır.
 

Tablo 2. Seçilmiş immunsupresif ajan örnekleri

Ajan

Muhtemel etki yolu

Uygulama(lar)

Kortikosteroid, prednizon anti-enflamatuar, T-hücresi ve PMN hareketinin değişimi

organ nakli, aşırı duyarlılık, otoimmun hastalıklar

Siklosporin, FK-506 IL-2 sentezinin inhibisyonu organ nakli
Rapamisin IL-2-IL-2R sinyal blokajı organ nakli
Azatioprin, 6-MP pürin metabolizması organ nakli, otoimmunite
Metotreksat folat metabolizması organ nakli, otoimmunite
Siklosporin, melfalan DNA,RNA ve proteinlerin alkilasyonu organ nakli, otoimmunite


MHC’nin hastalıklarla ilişkisi

Bazı hastalıkların, belirli MHC haplotipleri olan kişilerde daha yüksek sıklıkta oluştuğu tespit edilmiştir. Bunların arasında en belirgin olanları ankilozan spondilit (B27), çölyak hastalığı (DR3) ve Reiter’s sendromu (B27)’dur. Farklı MHC grupları ile ilişkili diğer hastalıklar Tablo 3'te sıralanmıştır. Bu ilişki için bilinen kesin bir neden yoktur. Bununla birlikte, birçok hipotezler önerilmiştir: patojenler ve MHC arasındaki antijenik benzerlik, sınıf II genler tarafından kontrol edilen antijenik hipo- ve hiper- yanıt bunlar arasındadır.
 

Tablo 3. Önemli HLA örnekleri ve hastalıkla ilişkileri

Hastalık

İlişkili Alleller

Sıklık

Rölatif Risk

Hastalar

Kontrol

Ankilozan spondilit

B27

90

9

87.4

Reiter’s hastalığı (sendromu) B27 79 9 37.0
Akut anterior üveit (Şekil 11) B27 52 9 10.4
Psöriazis vulgaris (Şekil 11) Cw6

87

33 13.3
Dermatitis herpetiformis (Şekil 11) DR3 85

26

15.4
Çölyak Hastalığı DR3 79

26

10.8
İnsülin bağımlı diyabetes mellitus DR3/4 91 57 7.9


 

mhcpsor.jpg (494776 bytes) Şekil 11 Elde psöriazis
© Bristol Biyomedikal Görüntü Arşivi. Izin alınarak kullanıldı.
mhcpsor2.jpg (339758 bytes) Psöriazis
© Bristol Biyomedikal Görüntü Arşivi. Izin alınarak kullanıldı.

mhcderm.jpg (457894 bytes)  Dermatitis Herpetiformis: Ağız Mukozası
© Bristol Biyomedikal Görüntü Arşivi. Izin alınarak kullanıldı.

mhcuveitis.jpg (378849 bytes)  Üveit 
© Bristol Biyomedikal Görüntü Arşivi. Izin alınarak kullanıldı.


 
 

Bunlar öğrendiniz

Host-versus-graft (HGV)’ta MHC’nin rolü ve graft-versus-host (GVH) hastalığı.

İki MHC moleküllünün genetiği.

Popülasyondaki MHC antijenlerinin heterojenitesinde polimorfizmin ve çapraz geçişin rolü.

MHC antijenlerinin tespit yöntemleri (doku tiplemesi).

Transplant reddinde immün mekanizmalar.

Başarılı transplantasyon için stratejiler.
 

 

 

Mikrobiyoloji ve İmmünoloji On-line, İMMÜNOLOJİ Bölümüne Dönünüz


This page last changed on Thursday, March 31, 2016
Page maintained by
Richard Hunt