ANGLISHT

MIKOLOGJIA – KAPITULLI II  

ACTINOMYCETES 

Dr. Arthur Di Salvo
Emeritus Director of Laboratories
Nevada Department of Public Health
Reno
Nevada

Përktheu:
Dr Lul Raka
Asistent i Mikrobiologjisë në Fakultetin e Mjekësisë të Universitetit të Prishtinës dhe Mikrobiolog në Departamentin e Mikrobiologjisë të Institutit Kombëtar të Shëndetësisë Publike të Kosovës- Prishtinë, Kosovë

E-MAIL DR LUL RAKA

Universiteti i Prishtinës

Në këtë seksion do të diskutohen 3 gjini të aktinomiceteve: Actinomycetes, Nocardia dhe Streptomyces. Studimet bashkëkohore dëshmuan se këto mikroorganizma i takojnë grupit të baktereve të larta, por për shumë kohë mendohej se ato janë fungje sepse kanë forma filamentoze me diametër prej 0.5-0.8 mikronë që duken të degëzuara (figura 1). Disa lloje të tyre në kultura formojnë micelie aerale. Manifestimet klinike të infeksionit me këto mikroorganizma janë të ngjashme me ato të infeksioneve të shkaktuara nga fungjet sistemike. Pra, tashmë dihet se këto mikroorganizma nuk i përkasin fungjeve, por janë baktere dhe kanë afërsi me mikobakteret. Në vazhdim po japim disa fakte që duhet t’i dini për këto gjini:

Actinomyces janë anaerobe, kurse Nocardia dhe Streptomyces janë aerobe. 

Nocardia ngjyroset pjesërisht me ngjyrosje acidoalkoolo-rezistente , kurse Actinomyces dhe Streptomyces nuk kanë këso veti. 

Figura 2
Aktinomikoza cervikofaciale © Bristol Biomedical Image Archive. Me leje

AKTINOMIKOZA 

Aktinomikoza është sëmundje kronike qelbëzuese dhe granulomatoze që haset në zonat cervikofaciale, torakale ose abdominale.

Shkaktari më i shpeshtë i aktinomikozës është mikroorganizmi Actinomyces israelii që infekton edhe njerëzit edhe kafshët. Te gjedhet sëmundja quhet “nofulla gungaqe”, për shkak të abscesit të madh të krijuar në këndin e nofullës. Te njerëzit, A.israeli është një mikrob endogjen që mund të izolohet nga goja e njerëzve të shëndoshë. Nganjëherë, pacienti i infektuar mund të ketë absces të dhëmbit dhe pas nxjerrjes së dhëmbit mikrobi endogjen e kolonizon indin e traumatizuar dhe shkakton infeksion qelbëzues. Këto abscese nuk janë të kufizuar vetëm në nofull por ato mund të vërehen edhe në regjionin torakal dhe atë abdominal. Pacienti zakonisht ka lezion qelbëzues që drenon. Pikërisht ky material dërgohet në laborator për përpunim dhe diagnozë klinike mikrobiologjike. Diagnoza preliminare mund të bëhet aty për aty: nëse rrotullohet epruveta me qelb, granulat e verdha të sulfurit që janë karakteristike për këtë mikroorganziaëm, mund të shihen edhe makroskopikisht. Këto granula mund të shihen edhe nëse qitet ujë steril mbi gazën e cila përdoret ta mbuluar lezionin. Uji e shpërlan materialin qelbëzues duke i lënë granulat me ngjyrë ari në gazë. Ky mikroorganizëm mund të shihet në preparatet histologjike si “granula të sulfurit” (figurat 3 dhe 4) të rrethuara nga leukocitet polimorfonukleare që formojnë së bashku reaksionin indor qelbëzues. Kjo baktere është Gram pozitive (figura 5), ka formë shkopthore që shpesh degëzohet (figura 6). Kultivimi i këtij mikroorganizmi bëhet në kushte anaerobe. Lezionet duhet të drenohen në mënyrë kirurgjike para se të fillohet me terapi me antibiotikë. Medikament i përzgjedhur penicilina në doza të larta (18-20 milionë njësi ndërkombëtare në çdo 6 orë).

Figura 5
Actinomyces viscosus. Ngjyrosja sipas Gramit.   CDC/Dr. W.A. Clark

Figura 7
Kolonitë e Aktinomiceteve nga abscesi i mushkërive © Bristol Biomedical Image Archive. Me leje
 

NOKARDIOZA

Në SHBA, nokardioza parimisht shfaqet si sëmundje e mushkërive ose si absces i trurit. Kurse, në Amerikën Latine më shpesh shkakton infeksione nënlëkuruore që mund të shoqërohen nganjëheë me abscese drenuese. Madje, nganjëherë mund të shkojë me lezione në kraharor që përcillen me drenim të ngjashëm sikur aktinomicetet. Absceset e trurit shpesh janë lezione sekondare.

Llojet më të shpeshta të Nokardieve që japin sëmundje në njerëz janë N. brasiliensis dhe N.asteroides. Këto mikroorganizma zakonisht qëndrojnë në tokë, por po ashtu mund të gjinden edhe si florë endogjene në sputumin e personave të shëndoshë.

 Figura 11
Mushkëritë: pleuriti nga nokardioza  © Bristol Biomedical Image Archive. Me leje

STREPTOMIKOZA 

Përfaqësuesit e Streptomiceteve zakonisht shkaktojnë sëmundjen e quajtur micetoma (tumor fungal). Këto infeksione zakonisht prekin zonën nënlëkurore, por ato mund të përhapen më thellë dhe ta invadojnë edhe ashtin. Disa lloje prodhojnë proteazë që inkibon veprimin e makrofagjeve. Në laborator zakonisht dërgohet qelbi apo biopsia e lëkurës për diagnozë mikrobiologjike. Streptomicetet janë aerobe sikurse nokardiat  dhe mund të rriten si në terrene bakteriologjike ashtu edhe në ato fungale (Saboro). Ato prodhojnë një micelium aeral të bardhë me shumë degëzime. Në ecurinë e diagnozës klinike është me rëndësi që laboratori të njoftohet paraprakisht me mikroorganizmin e dyshimtë, pasiqë shumica e patogjenëve bakterorë do të rriten brenda natës, kurse fungjet kërkojnë kohë më të gjatë për të dhënë rritje të dukshme në kulturë. Disa lloje të streptomiceteve prodhojnë granula me dimensione, cilësi dhe ngjyrë të ndryshme (figura 12). Elementet bazike në diagnozën e këtyre infeksioneve janë prania e këtyre granulave, struktura e kolonive të rritura dhe testet biokimike. Këto mikroorganizma kanë shtrirje të gjerë kudo në botë. Nuk ka teste serologjike për diagnozën e streptomikozave, kurse medikament i përzgjedhur në terapi është kombinimi i trimetoprim/sulfametoksazolit me amfotericinën B. Në viset tropike, kjo sëmundje mund të kalojë pa u diagnostikuar ose pa u trajtuar për një kohë të gjatë, prandaj në këto vende shpesh si alternativë e vetme në mjekim mbetet amputimi kirurgjik.

Kthehu në seksionin e Mikologjisë të Mikrobiologjia dhe Imunologjia On-line

faqja së fundi e ndërruar në  Sunday, February 15, 2015
faqja mbahet nga  Richard Hunt